Aktywność grup senioralnych to nie tylko warsztaty rękodzielnicze, florystyczne, wspólne wycieczki oraz spotkania towarzyskie i dancingi.  Coraz częściej seniorzy angażują się w działania mające na celu dążenie do ułatwienia codziennego funkcjonowania osób starszych i zauważenia ich potrzeb. Takim właśnie działaniem było przeprowadzenie diagnozy, której podjęły się członkinie grup senioralnych z gminy Warka i gminy Grójec. Głównym zamierzeniem badania było poznanie potrzeb i oczekiwań osób starszych z obu gmin, aby potem zaplanować działania zwiększające ich aktywność w klubach senioralnych oraz zachęcać do bycia w lokalnej społeczności. Nasze lokalne badaczki podczas całego procesu wspierały ekspertki w dziedzinie badań społecznych.

Badaczki z Warki przeprowadziły 24 indywidualne wywiady, natomiast badaczki z gminy Grójec pracowały w oparciu o 142 autorskie, anonimowe ankiety uzyskując wyczerpujące i nierzadko zaskakujące odpowiedzi na pytania:

• W jaki sposób seniorki i seniorzy spędzają swój dzień?
• Czym się interesują?
• Jaki jest poziom aktywności seniorów?
• Z jakimi problemami się borykają? Co ich ogranicza?
• Co sprawia, że seniorki i seniorzy nie korzystają z propozycji klubów seniorów?

Wśród głównych wniosków, które nasunęły się po analizie odpowiedzi należy wskazać to, że:

• Seniorzy są obszerną grupą, nie tylko ze względu na duży przedział wiekowy (w badaniu brali udział seniorzy w wieku od 65 do 80+), ale przede wszystkim pod względem zainteresowań i poziomu aktywności.
• Osoby starsze mają potrzebę działania, spędzania czasu w sposób ciekawy – różne są natomiast sposoby, w jaki chcą to robić, w zależności od poziomu aktywności, wieku, zainteresowań.
• Seniorzy, którzy z różnych powodów nie mogą wychodzić z domu mają dużą potrzebę kontaktu z innymi ludźmi – sama rozmowa z drugim człowiekiem jest dla nich urozmaiceniem dnia i dużą radością.
• Natomiast ci, którzy z domu wychodzą, wskazują na deficyt miejsc zachęcających seniorów do bezpiecznego i komfortowego spędzania czasu w przestrzeni publicznej.

Przekonanie, że jest się komuś potrzebnym jest głęboko wpisane w naturę każdego człowieka co idealnie pokazały badania. Wynika z nich bowiem, że najwięcej przyjemności seniorzy czerpią właśnie z kontaktów z drugim człowiekiem i bliskiej relacji z wnukami. W dobrym nastroju utrzymuje seniorów również codzienna aktywność, która przejawia się przede wszystkim w postaci długich spacerów, prac porządkowych oraz tradycyjnej gimnastyki, rozwijającej ogólną sprawność ruchową i utrzymującej ciało w dobrej kondycji. Niemniej jednak, część seniorów wyznała, że tę aktywność często ograniczają warunki pogodowe, czy ogólny stan zdrowia. Swobodne wyjścia z domu utrudniają także finanse i opieka nad wnukami zajmująca znaczną część czasu i energii.

Zaskakujące dla seniorek – badaczek, a jednocześnie dające pole do nowych pomysłów było postrzeganie klubów senioralnych przez seniorów nienależących do żadnej grupy formalnej. Presja społeczna, niesłuszne opinie o klubach senioralnych widzianych jako miejsca schadzek czy wręcz biura matrymonialne, zniechęcają pozostałych seniorów, którzy zachowują do tych grup dystans. Wśród wypowiedzi często pojawiał się także wątek braku oferty skierowanej do mężczyzn, a także nadmiaru hucznych spotkań, co onieśmiela seniorów z zewnątrz.

Badania ukazały także różne rodzaje potrzeb osób starszych, w zależności od ich trybu życia. Należą do nich m.in.: ciche miejsca spotkań i odpoczynku, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa (ścieżki rowerowe, chodniki), uwrażliwienie personelu medycznego na problemy seniorów, usprawnienia dla seniorów z niepełnosprawnościami czy też nieodpłatna oferta kulturalno-towarzyska i miejsca przyjazne dla seniorów sprawujących opiekę nad wnukami.

Wynikami badań obie grupy badaczek podzieliły się z przedstawicielami władz w obu gminach. Władze gminy w Grójcu i w Warce z dużą otwartością przyjęły seniorów i zapoznały się z wypracowanymi wnioskami. Pokazuje to, że osoby 65+ są ważną grupą dla samorządów, w której potrzeby chcą się oni wsłuchiwać. Ponadto wyniki badań posłużą grupom senioralnym jako inspiracja do planowania działań aktywizujących w swoim otoczeniu. 

Badaczki-seniorki oraz przedstawiciele władz zgodnie stwierdzili, że aby zachęcić osoby starsze do aktywności należy zastosować metodę „małych kroków” i stworzyć ofertę opartą na rzeczach bliskich seniorom, uwzględniającą ich zainteresowania i sposób spędzania czasu.To pozwoli im poczuć się swobodnie i bezpiecznie. 

Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi raportami obydwu grup badawczych:

 

Badania zrealizowano w ramach projektu Stowarzyszenia W.A.R.K.A. “Sieć Aktywnych Seniorów w grójeckim” współfinansowanego ze środków Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 . W skład zespołów badawczych wchodzili przedstawiciele grup:

• Koło Seniora FAMILIA, Grójec
• “Złota Reneta”, Ostrołęka
• “Czerwone Jabłuszko”, Nowa Wieś
• “Starówka”, Stara Warka
• Uniwersytet Trzeciego Wieku, Warka
• Klub Złotego Wieku, Warka
• Centrum Sportu i Rekreacji, Warka